دسته: تقویت عقل طب اسلامی شیعی

تقویت عقل

1- خوردن سرکه:

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:

الخل يشد العقل.[1]

سرکه عقل را تقویت می‌کند.

روایاتی که سرکه را تقویت‌کننده عقل معرفی می‌کنند بسیار است و منظور سرکه خمری و طبیعی می باشد.

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:

الخل الخمر يشد اللثة، ويقتل دواب البطن، ويشد العقل.[2]

سرکه خمر لثه را تقویت می‌کند و انگل شکم را می‌کشد و عقل را تقویت می‌کند.

همانطور که گفتیم در این روایت مقید شده که سرکه خمر عقل را تقویت می‌کند که این منافاتی با روایت قبل ندارد و می‌توان گفت که هر سرکه‌ای تقویت‌کننده عقل است ولی خواص دیگر را تنها سرکه خمر دارد و شاید هم عمومیت روایات اول را روایات خاص دیگر تخصیص به خمری بودن سرکه زده اند و بهتر است سرکه خمری باشد .

سرکه خمر به سرکه‌ای می‌گویند که در فرآیند تبدیل‌شدن به سرکه ابتدا تبدیل به خمر می‌شود (انقلاب اول) سپس تبدیل به سرکه می‌شود (انقلاب دوم)، در روایات و در منابع فقهی چند چیز ذکرشده که ابتدا تبدیل به خمر و سپس تبدیل به سرکه می‌شوند، انگور، خرما، جو، عسل، انجیر و …، یعنی اگر از سیب سرکه درست کنند این‌گونه نیست که ابتدا تبدیل به خمر شود و تبدیل‌شدن به خمر فقط در همان چند مورد است. برای درست کردن سرکه از انگور ابتدا باید انگور شسته شود سپس صبر کنید تا کاملاً خشک شود زیرا آب سبب کپک زدن آن می‌شود، پس‌ازآن آب انگور را بگیرید و در ظرف ریخته و درب آن را ببندید البته می‌توان خود انگور را هم در ظرف ریخت و درنهایت آن را صاف کرد. در زمستان شش روز و در تابستان سه روز طول می‌کشد تا تبدیل به خمر شود و تفاله آن بالا می‌آید، پس از مدتی تبدیل به سرکه می‌شود و تفاله آن پایین می‌آید، شرطش آن است که پس از تبدیل‌شدن به خمر (ده روز) درب ظرف را باز کنید تا مگس سرکه یا پشۀ سرکه وارد آن شود، این حشره باعث می‌شود که آب انگور تبدیل به سرکه شود و این فرآیند نود روز طول می‌کشد و روش دیگر این است که بعد از ده روز به آن سرکه کهنه اضافه کنند زیرا در سرکه کهنه تخم مگس سرکه وجود دارد و حتی اگر در را ببندند بازهم مگس سرکه در آن به وجود می‌آید و پس از چهل روز تبدیل به سرکه می‌شود ولی آنچه در روایات توصیه‌شده با باز گذاشتن ظرف و ورود مگس سرکه از راه طبیعی آن است.

در روایت آمده است:

كلوا خل الخمر ما انفسد، ولا تأكلوا ما أفسدتموه أنتم.[3]

سرکه خمری را بخورید که خود فاسد شده نه آنکه خودتان فاسد کرده‌اید.

هرچه انگور مورداستفاده شیرین‌تر باشد سرکه حاصل از آن بهتر و ترش‌تر است.

اگر بخواهیم از خرما سرکه درست کنیم باید کمی آب به خرما اضافه کنیم تا جایی که آب روی خرما بیاید، پس از چهل روز آن را صاف کنید و تا نود روز بگذارید.[4]

2- خوردن خرفه:

پیامبر صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:

عليكم بالفرفخ فهى المكيسة، فانه إن كان شئ يزيد في العقل فهى.[5]

بر شما باد خرفه، این انسان را سنگین و باوقار (عاقل) می‌کند و اگر چیزی عقل را زیاد کند خرفه است.

خرفه همان سبزی حضرت زهرا سلام الله علیها است.

3- خوردن  برگ چغندر :

در روایت آمده است:

يشد العقل ويصفى الدم.[6]

همانا (برگ چغندر) عقل را تقویت می‌کند و خون را صاف می‌کند.

4- خوردن  کدوتنبل :

در روایت آمده است:

الدباء يزيد في العقل.[7]

کدوتنبل عقل را زیاد می‌کند.

در روایت دیگری آمده:

الدباء يزيد في الدماغ.[8]

کدوتنبل مغز را زیاد می‌کند.

در روایتی دیگر آمده:

يزيد في العقل والدماغ.[9]

عقل و مغز را زیاد می‌کند.

در روایت دیگری آمده:

فإنه يذكى العقل.[10]

پس همانا کدوتنبل عقل را تیز می‌کند.

در روایت دیگری آمده:

فَإِنَّهُ يُزَكِّي الْعَقْلَ.[11]

پس همانا کدوتنبل عقل را زیاد می‌کند.

همچنین در روایت آمده:

أَنَّهُ كَانَ يُعْجِبُهُ الدُّبَّاءُ وَ يَلْتَقِطُهَا مِنَ الصَّحْفَةِ.[12]

پیامبر صلی الله علیه و آله حرص می‌کردند (علاقه زیادی داشتند) به کدوتنبل و مقدار ریز آن‌که بر سفره می‌ریخت را جمع می‌کردند و می‌خوردند.

همچنین سفارش می‌کردند به دیگران بخصوص به حضرت علی علیه السلام و می‌فرمودند:

يا على عليك بالدباء فكله، فانه يزيد في العقل والدماغ.[13]

ای علی بر تو باد کدوتنبل، آن را بخور، زیرا عقل و مغز را زیاد می‌کند.

همه انواع کدو این خاصیت را دارند ولی کدوتنبل بهتر است، همچنین به هر شکلی می‌توان از آن استفاده کرد ولی پخته آن بهتر از خام است.

5- خوردن به:

در روایت آمده است:

عليكم بالسفرجل فكلوه فانه يزيد في العقل والمروءة.[14]

بر شما باد به، آن را بخورید، زیرا عقل و مردانگی را زیاد می‌کند.

6- خوردن کندر:

امام رضا علیه السلام می‌فرمایند:

أطعموا حبالاكم ذكر اللبان فإن يك في بطنها غلام خرج ذكي القلب عالما شجاعا وإن تك جارية حسن خلقها وعظمت عجيزتها وحظيت عند زوجها..[15]

به زنان باردار خود کندر نر بدهید، اگر در شکم او پسر باشد تیزهوش و عالم و شجاع خواهد بود، ولی اگر دختر باشد باسن آن بزرگ و نزد شوهرش خوش‌اقبال خواهد بود.

کندر سفید و شیرین است و شبیه آلت مرد است ازاین‌جهت به آن  کندر نر می‌گویند ، کندر ماده کدر و زرد رنگ و تلخ‌مزه است.

چون در روایت «کلمه اطعموا» آمده یعنی مانند غدا باید مقدار زیاد از آن خورده شود، که می‌تواند یک یا چند قاشق غذاخوری و آسیاب شده باشد.

همچنین پیامبر صلی الله علیه و آله می‌فرمایند:

أطعموا حبالاكم اللبان فإن الصبي إذا غذي في بطن أمه باللبان اشتد قلبه وزيد في عقله.[16]

به زنان باردار خود کندر بدهید، وقتی کودک در شکم مادرش از کندر تغذیه کند قلبش قوی می‌شود و عقلش زیاد می‌شود.

امام رضا علیه السلام می‌فرمایند:

استكثروا من اللبان واستبقوه وامضغوه وأحبه إلى المضغ، فإنه ينزف بلغم المعدة، وينظفها، ويشد العقل، ويمرئ الطعام.[17]

زیاد کندر استفاده کنید و آن را فوراً قورت ندهید و آن را بجوید و جویدن نزد من محبوب‌تر است، کندر بلغم معده را به شکل خون‌ریزی خارج می‌کند و معده را پاک‌سازی می‌کند و عقل را تقویت می‌کند و سبب می‌شود که غذا هضم شود و به مرحله استفاده برسد.

7- خوردن  کرفس:

در روایت آمده است:

أنه – أي الكرفس- يورث الحفظ، ويذكي القلب.[18]

کرفس سبب تقویت حافظه می‌شود و قلب را تیز می‌کند (انسان را تیزهوش می‌کند).

پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می‌فرمایند:

عليكم بالكرفس فانه ان كان شيء يزيد في العقل فهو هو.[19]

بر شما باد کرفس، اگر چیزی عقل را زیاد می‌کند آن کرفس است.

تخم و ساقه و برگ کرفس برای تقویت عقل قابل‌استفاده.

8- خوردن گوشت:

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:

اللحم ينبت اللحم ويزيد في العقل ومن ترك اكله اياما فسد عقله.[20]

گوشت، گوشت می‌رویاند و عقل را زیاد می‌کند و کسی که چند روزی گوشت نخورد عقلش فاسد می‌شود.

همچنین امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:

من ترك اكل اللحم اربعين صباحا ساء خلقه وفسد عقله.[21]

کسی که چهل روز گوشت نخورد اخلاقش بد می‌شود و عقلش کم می‌شود.

در روایات گوشت به‌عنوان بهترین غذا معرفی‌شده البته گوشت گاو و مرغ نهی شده است و بهترین روش پخت گوشت کباب کردن آن است.

[1] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۴۸۵.

[2] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۴۸۷.

[3] – مستند الشيعة، المحقق أحمد بن محمد مهدي النراقي، ج۱، ص۳۳۳.

[4] – دستور پدر طب اسلامی آیت الله تبریزیان در تهیه سرکه.

[5] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۱۷.

[6] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۲۰.

[7] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۲۰.

[8] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۲۰.

[9] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۲۱.

[10] – بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۶۳، ص۲۲۹.

[11] – دعائم الإسلام، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۱۱۳.

[12] – دعائم الإسلام، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۱۱۳.

[13] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۲۱.

[14] – المحاسن، البرقى، ج۲، ص۵۵۰.

[15] – الکافي، ج۶، ص۲۳.

[16] – الکافي،ج۶، ص۲۳.

[17] – بحار الأنوار ، ج۶۳، ص۴۴۴.

[18] – بحار الأنوار، ج۶۳، ص۲۴۰.

[19] – طب النبي، ابو العباس جعفر بن محمد المستغفري، ص۳۱.

[20] – طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۱۳۹.

[21] – طب الأئمة، ابن سابور الزيات، ص۱۳۹.