شرایط دعا کردن

به نظر می‌رسد دعا تنها دو شرط دارد كه با فراهم آمدن آنها دعا محقق می‌شود.

اول اینکه دعا حقيقی باشد:

 هميشه آنچه را انسان از خدا می‌خواهد، خير و خوبی است و هيچ‌گاه شر و ضرر را طلب نمی‌كند.

اگر انسان آنچه را می‌طلبد در واقع به ضرر او باشد مثلاً  گناه باشد يا سبب گناه شود، اين يك درخواست حقيقی نيست چرا كه اگر حقيقت امر را می‌دانست، هيچ گاه آن را درخواست نمی‌كرد. حضرت علی عليه السّلام می‌فرمايند:

ای دعا كننده هيچ گاه امر نشدنی و يا گناه درخواست مكن(چرا كه اينها خير نيستند اما تو، آنها را خير می‌پنداری).[1]

مثلاً تشنه‌ای برای رفع عطش ظرفی را به خيال اينكه آب است طلب می‌كند و نمی‌داند آن ظرف پر از زهر است در حاليكه اگر می‌دانست هيچ گاه آن را طلب نمی‌كرد، در حقيقت او آب می‌خواهد نه زهر. قرآن كريم در رابطه با اين درخواست غير حقيقی انسان می‌فرمايد:

 وَ يَدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالْخَيْرِ وَ کانَ الْإِنْسانُ عَجُولاً.[2]

انسان ( از روی جهل به واقع ، و یا در حال غضب ) شرّ و ضرر را ( از خدا) می طلبد همان گونه که خیر را می طلبد ، و انسان ( ذاتا ) شتابزده است (هر چه را هوای نفسش اقتضا کرد بدون تأمل در عاقبتش،آن را می طلبد).

دوم اینکه با اخلاص باشد:

 قرآن كريم می‌فرمايد:

وَ ادْعُوهُ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ. [3]

خداوند را با اخلاص بخوانيد .

گاهی دعای انسان حقيقی است، يعنی آنچه را می‌خواهد، در واقع خير است ولی در عین حال نیاز به اخلاص در دعا هم هست؛ امام صادق عليه السلام می‌فرمايند:

وقتی كسی از شما چيزی از خداوند درخواست می‌كند و انتظار اجابت دارد بايد از همه‌ی مردم مايوس باشد و اميدش فقط به خدا باشد. وقتی خداوند از قلب بنده‌اش اين را بداند هر چه درخواست كند به او می‌دهد. خداوند به عيسی علی نبینا و آله و علیه السلام فرمود: ای عيسی همچون بنده‌ محزون در حال غرق شدن كه هيچ ياوری ندارد، مرا بخوان.[4]

---

[1] – بحارالانوار، ج 90، ص 324.

[2] – سوره اسراء،آیه 11.

[3] – سوره اعراف،آیه 29.

[4] – بحارالانوار، ج 9، ص 314.