گروه‌هاى زيادى از كشورهاى مختلف براى شناخت امام مى‌آمدند. از بغداد حدود هشتاد مرد از مشاهير شيعه و فقهاى آن‌ها براى تحقيق آمدند و طبيعى است كه قصد خانه امام رضا (ع) را كه پيش از سفر به خراسان در آن‌جا ساكن بود، داشتند. آن خانه به امام صادق (ع) تعلق داشت و شيعيان بسيارى در آن‌جا تردد مى‌كردند. همواره درِ خانه به روى بزرگان، گروه مردم عام و حجاج
مأمون عباسى فرزند هارون‌الرشيد از گذشتگان خود در آموزش، هوش و ذكاوت ممتاز و در سياست مرادف با شيطنت و دوروئى بود. اين شأن هر فرد سياسى است كه خود را به ريسمان‌هاى متعدد مى‌آويزد و برحسب مناسبت‌ها و موقعيت‌ها به شكل‌هاى مختلف آشكار مى‌شود. مأمون نيز مانند بسيارى از سياستمداران فريبكار سعى مى‌كرد در مكر و نيرنگ نهايت زيركى را از خود نشان دهد. به طورى كه مردم زمانش
امام جواد (ع) در مصاحبت پدر بزرگوارش چند سالى را كه از شمار انگشتان يك دست بيشتر نيست، زندگى كرد. دلايل امامت او روز به روز آشكارتر مى‌شد و نشانۀ عظمت او ساعت به ساعت آشكارتر مى‌گشت و علامات جلالت او در هر لحظه روشن‌تر نمود مى‌كرد. او در قلب پدر گرامى و مهربانش جاى وسيعى داشت و هر لحظه بيش از گذشته در الطاف ايشان غرق مى‌شد. امام رضا
از آنچه گفته شد برمى‌آيد كه واجب است امام به طور كلى سليم‌المشاعر، رقيق القلب، كامل‌العقل والعلم و المعرفة به جميع معانى اين كلمات باشد. او مى‌بايست از آنچه بشر به آن احتياج دارد، چه در عقايد و چه در احكام و غير آن مانند طب و نجوم و ساير علوم و فنون آگاهى داشته باشد. همچنين بايد او با تمام عوالم در ارتباط بوده و از گذشته و حال
شايسته است كه بدانيم امامت كه، خلافت، وصايت، ولايت و وراثتِ خداوند است براى احدى با انتخاب مردم امكان‌پذير نمى‌شود؛ كسى نمى‌تواند خود را نامزد اين منصب خطير نمايد بلكه امامت به امر خداى متعال و انتخاب و اختيار اوست و اين تعيين و انتخاب و اختيار به تصريح محقق مى‌شود و نص از رسول خدا (ص) و يا از امام سابق به امام حاضر مى‌رسد. احاديثى كه از پيامبر
روزها سپرى شد و امام رضا (ع) به سوى مكه به همراه فرزند عزيز و شريفش حركت كرد كه او را به حجاج شيعه معرفى كند و شبهه از دل شكاكان بزدايد و شك را از عقايد آن‌ها دور كند و حجت را بر همه تمام كرده و نادرستى گفتۀ قول آن‌هايى كه گمان مى‌كردند امام رضا (ع) فرزندى ندارد را نشان دهد.
خداى متعال از سرور و شادى كه در قلب امام رضا (ع) در آن شب به‌سبب انتظار ولادت فرزند عزيز و گرامى‌اش به‌وجود آمده بود، آگاه بود و شوق ايشان (ع) را در ديدن تنها فرزندش كه قرار است زمين را به نور رخش روشن كند، مى‌دانست. امام رضا (ع) تدابير لازمه را براى اين مهمان عزيز و بلندمقام اتخاذ كرده بود. حجره‌اى از حجره‌هاى خانه را به او اختصاص
محدثين و مورخين در تاريخ ولادت امام جواد (ع) اختلاف داشته و اين اختلاف در ولادت بيشترِ ائمه و حتى در ولادت رسول‌الله (ص) نيز وجود دارد. همانا ياد كردند عياشى و إربلى از تولد امام جواد (ع) كه در روز دهم ماه رجب بود و اين گفته بين شيعه مشهور است. شيخ كلينى در كافى ولادت امام جواد (ع) را در رمضان سال 195 هجرى قمرى ذكر كرده است.
قبل از گفتگو دربارۀ ولادت امام جواد (ع) از فرقۀ واقفيه صحبت مى‌كنيم زيرا سابقۀ آن‌ها به پيش از ولادت ايشان برمى‌گردد. واقفيه كسانى هستند كه بر امامت اما موسى كاظم (ع) توقف مى‌كنند و امام بعد از او را قبول ندارند. زندگى امام جواد (ع) ظاهرى ممتاز از زندگى بقيه امامان (عليهم السلام) دارد. زندگى پدرش امام رضا (ع) معاصر بود با رنجِ فكرى كه به شيعه تحميل كردند.
مادر او سيده خيزران يا دُرّة يا سبيكه يا ريحانه يا سكينه است و به اين اسماء متعدد ناميده شده است. به علت درخشندگى صورتش به نور امامت هنگامى كه حامل به امام جواد (ع) بوده، ايشان را دُرّة ناميدند و به‌سبب پرتو رخسارش كه چون شمش طلا بود، سبيكه ناميده مى‌شد. امام رضا (ع) او را خيزران ناميد و كنيۀ او ام‌الحسن است. او بانويى از آفريقا از كشور
